شیمی درمانی چیست؟
شیمی درمانی نوعی دیگر از روش های درمان سرطان میباشد که با استفاده از داروهای شیمیایی و زیر نظر پزشک انجام میگیرد در این روش درمان تمامی سلول های سرطانی از بین میرود و جلوی تکثیر سلولی در زمان ابتلا گرفته میشود و در نتیجه اعضا کمتری در طول بیماری درگیر میشوند.
بهترین روش شیمی درمانی
داروهای شیمی درمانی به روشهای متفاوتی وارد بدن میشوند که‌تشخیص آن با پزشکتان میباشد اما همگی یک هدف داشته و به‌منظور بهبود هر چه سریعتر سرطان و ازبین بردن سلولهای سرطانی دربدن استفاده میشود. بهتر است دراین مورد به پزشکتان اعتماد کرده و باتوجه به‌توصیه هایی که‌به‌شما میکند درمان راانجام دهید.
شیمی درمانی چگونه انجام می شود؟
انواع روش های اجرای شیمی درمانی شامل چه مواردی است و چگونه انجام میشود؟
درمان سرطان با شیمی درمانی شامل روشهای متفاوتی است که‌ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1) شیمی درمانی داخل وریدی و یا (IV)
شیمی درمانی داخل وریدی مستقیما به‌رگ و شریان اصلی بدن وصل شده و لوله ای که‌به رگ اصلی متصل شده است درداخل رگ باقی میماند تا درزمان تزریق دارو وارد آن شود. دارو ازطرق رگ به‌سرتاسر بدن راه یافته و باعث میشود سلولهای سرطانی درهر قسمتی ازبدن که‌هستند ازبین بروند.
شیمی داخل وریدی ازطریق روشهای زیر انجام میشود:
فشار داخل وریدی: داروها رامیتوان به‌سرعت ازطریق لوله باریک و مستقیماً از سرنگ درچند دقیقه تزریق کرد.
انفوزیون داخل وریدی: یک انفوزیون معمولی میتواند ازچند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. یک محلول دارویی مخلوط ازیک کیسه پلاستیکی ازطریق لوله ای که‌به لوله متصل است، جریان مییابد. جریان معمولاً توسط دستگاهی به نام پمپ داخل وریدی کنترل میشود.
انفوزیون مداوم: این انفوزیون ها میتوانند از 1 تا چند روز دوام داشته باشند و توسط پمپهای داخل وریدی الکترونیکی کنترل میشوند.
شیمی درمانی داخل نخاعی: دراین روش داروهای شیمی درمانی ازطریق یک لوله نازک و بلند یا کاتتر به‌نخاع وصل شده و داروها مستقیما به‌مایع مغزی نخاعی منتقل میشوند. این روش درمان تنها در نوع خاصی از سرطان انجام میگیرد معمولا این نوع معالجه دررابطه‌با سرطان مغز صورت میگیرد زیرا داروهای داخل وریدی توانایی گردش و دسترسی به مغز رادارا نیستند.
هنگامی که شیمی درمانی داخل نخاعی انجام میشود، میتوان آن راازطریق یک سوزن که‌درناحیه ستون فقرات قرار داده شده است، یا ازطریق یک کاتتر و پورت طولانی مدت که‌درزیر پوست روی سر درحین جراحی قرار میگیرد، به‌مایع مغزی نخاعی تزریق کرد. این نوع خاص ازتزریق نخاعی، مخزن اومایا نامیده میشود. Ommaya یک دستگاه کوچک تست که‌به‌یک لوله متصل است این لوله به‌داخل ناحیه مغزی نخاعی درحفره ای ازمغز شما وارد میشود. اومایا تا زمانی که درمان انجام شود، درزیر پوست سر شما باقی میماند.
2) شیمی درمانی داخل شریانی
در شیمی درمانی داخل شریانی دارو درست درشریان اصلی که‌خون تومور راتامین میکند قرار میگیرد. ممکن است برای درمان یک ناحیه (مانند کبد، بازو یا پا) استفاده شود. این روش کمک میکند تا درمان برای یک ناحیه خاص‌تر باشد و میتواند به‌محدود کردن اثر دارو بر سایر قسمتهای بدن کمک کند.
3) شیمی درمانی داخل حفره ای
داروهای شیمی درمانی ممکن است ازطریق یک کاتتر به‌یک ناحیه محصور ازبدن مانند مثانه (به‌نام شیمی داخل مثانه )، شکم یا معده (داخل صفاقی) یا قفسه سینه (داخل پلورال) تزریق شوند. این روش مناسب درمان تمامی انواع سرطان ها نمیباشد.
4) شیمی درمانی عضلانی
این نوع شیمی درمانی باتزریق مستقیم داروها به داخل عضله انجام میشود و قسمتهای درگیر بیماری سرطان و تودههای سرطانی موجود دربافت عضله راازبین میبرد و باعث بهبود بیماری و جلوگیری ازتضعیف عضله درطول ابتلا به بیماری سرطان میشود.
5) شیمی درمانی داخل ضایعه
شیمی درمانی داخل ضایعه ای باتزریق مستقیم دارو به‌داخل تومور انجام میشود و تنها درصورتی انجام میشودکه بتوان سرنگ رابرای تزریق مستقیما به‌بافت تومور وارد کرد این روش نیز مانند دیگر موارد تنها درکلینیک و توسط پزشک انجام میشود.
6) شیمی درمانی داخل مثانه ای
بااستفاده ازیک کاتتر (لوله باریک) نرم دارو شیمی درمانی مستقیما به‌داخل مثانه وارد میشود و دارو جهت تزریق به‌بدنتان تزریق میشود.
انواع شیمی درمانی شامل چیست؟
دربرخی موارد افراد با یک نوع شیمی درمانی درمان میشوند اما اغلب همراه درمانهای دیگر انجام میگیرندکه بستگی به‌نوع سرطان و مقدار گسترش آن دارد. شیمی درمانی معمول و استاندارد باازبین بردن سلولهای سرطانی و برخی سلولهای طبیعی عمل میکند. درمان هدفمند و ایمونوتراپی بر روی اهداف خاص درون یا روی سلولهای سرطانی رامورد هدف قرار میدهند.
درمان هدفمند و ایمونوتراپی ازدیگر درمانهای سرطان هستند که‌دراین روشهااز دارو برای درمان سرطان استفاده میشود.
شیمی درمانی با ایمیونی درمانی :
ایمونوتراپی نوعی درمان سرطان باتقویت سیستم ایمنی بدن است. دراین روش ازگلبولهای سفید و یا لنفوسیتهای بدن یا سیستم ایمنی شبیه سازی شده آزمایشگاهی استفاده میکنند تا سختتر و هدفمندتر به‌مبارزه‌با سرطان کمک کنند تا ازشر سلولهای سرطانی رهایی یابند.
شیمی درمانی با درمان هدفمند:
در درمان هدفمند سرطان از داروها برای جلوگیری ازرشد و گسترش سرطان استفاده میشود. این کار نسبت به درمانهای دیگر آسیب کمتری رابه‌سلولهای سالم بدن وارد میاورد.
شیمی درمانی استاندارد باازبین بردن سلولهای سرطانی و برخی ازسلولهای طبیعی عمل میکند و دراین روش جلوی گسترش سلولهای سرطانی گرفته میشود.
چه نوع سرطان هایی با شیمی درمانی معالجه میشوند؟
شیمی درمانی یکی ازاصلی ترین و مهمترین روش ها در درمان سرطان میباشد و برای هر نوع سرطانی استفاده میشود که‌ازمهمترین آنها تا نادرترین آنها عبارتند از:
تمامی انواع سرطان نیازمند شیمی درمانی میباشند اما تشخیص طریقه دریافت آن به‌نظر پزشکتان بستگی دارد.
داروهای پر اهمیت در شیمی درمانی
بسیاری از داروهای شیمیایی در درمان شیمی درمانی استفاده میشوند که‌این داروها برای اساس اهمیت آنها عبارتند از:
1) داروهای آلکیله کننده
شیمی درمانی بااین داروها یکی ازاولین درمانهای سرطان میباشد ازگذشته به‌امروز نیز ازآن استفاده میشود. این روش درمان باایجاد اختلال در DNA داخل سلول ها کار میکنند و ازتقسیم آنها جلوگیری میکند. دربرابر بیشتر سرطان ها کارایی دارد اما دربرابر سرطان هایی که‌دیرتر گسترش میابند کار آمدتر است.
برخی از داروهای آلکیله کننده عبارتند از:
2) شیمی درمانی با آنتی متابولیت ها
این داروها باتظاهر به‌مواد مغذی مورد اعتمادی که‌سلول ها برای رشد به آنها نیاز دارند، کار میکنند. سلول درنهایت پس ازمصرف آنها ازگرسنگی میمیرد. این داروها فقط درمراحل خاصی ازچرخه رشد سلول عمل میکنند.
برخی از انواع این دارو عبارتند از:
3)شیمی درمانی با آلکالوئید های گیاهی
این داروها در شیمی درمانی ازتقسیم سلولی و رشد و تقسیم آن جلوگیری میکند. این داروها درچرخه سلولی مداخله میکنند و تنها دربرخی موارد موثر میباشند.
انواع این داروها عبارتند از:
4) شیمی درمانی با آنتی بیوتیک ضد تومور
این داروها باآنتی بیوتیک هایی که‌برای درمان عفونت ها بکار میروند متفاوت هستند. این داروهابا باز شدن رشته های DNA کار میکنند که‌از تقسیم سلولی جلوگیری میکند.
برخی داروهای آنتی بیوتیک ضد تومور درزیر آورده شده است:
مراحل شیمی درمانی
پس ازمراجعه به‌پزشک و تشخیص سرطان پزشکتان برایتان درصورت نیاز درمان با شیمی درمانی راتجویز خواهد کرد در درمان طبق نوبتی که‌به‌شما داده شده به کلینیک مراجعه کرده و پس ازورود به‌سالن تزریق روی تخت به‌پشت دراز کشیده و شیمی درمانی تزریقی مانند تزریق سرم برای شما آغاز میشود این نوع درمان مرحله ای بوده و بین هر دوره درمان استراحت دارید تا ازلحاظ بهبودی و پیشرفت درمان بررسی شوید.
شیمی درمانی چه مدت طول میکشد؟
تعداد جلسات شیمی درمانی با توجه پیشرفت تومور و تعداد آن تعیین میگردد مدت زمان تزریق شیمی درمانی بین 30 دقیقه تا یک ساعت متفاوت خواهد بود شما میتوانید پس ازانجام مراحل کلینیک راترک کنید زیرا این روش سرپایی بوده و نیازی به‌ماندن دربیمارستان نیست.
سوالات متداول
آیا شیمی درمانی نیازی به بستری شدن دارد؟
خیر شیمی درمانی مراحل وقت گیری ندارد و درکمتراز 1 ساعت به‌اتمام میرسد و شما میتوانید پس ازاتمام تزریق و دریافت دارو به‌محل کارتان و یا منزل مراجعه نمایید. ممکن است تنها دربرخی ازموارد خاص به بستری شدن دربیمارستان نیاز باشد که‌این روش بسیار نادر بوده و تنها دربرخی موارد با توجه به‌نظر پزشک انجام میشود.
آیا شیمی درمانی درد دارد؟
شیمی درمانی یکی از درمان های اصلی دربهبود سرطان است که‌ازروشهای متفاوتی فرد رامورد معالجه قرار میدهد اگر برای شما سوال ایجاد شده است که آیا شیمی درمانی درد دارد یا نه باید گفت که ممکن است تنها درزمان تزریق مقداری احساس درد نمایید که درصورت غیرقابل تحمل بودن درد پزشک از داروهای تسکینی درکاهش درد استفاده میکند. دیگر روشها شامل داروهای موضعی و یا خوراکی میباشد.
آیا اتمام شیمی درمانی به منزله بهبودی کامل بیمار میباشد؟
همانطور که‌پیش ازاین گفته شد شیمی درمانی ممکن است بعداز جراحی همزمان باآن و یا قبل ازآن انجام گیرد. این موضوع که آیا این روش آخرین درمان سرطان شما خواهد بود یا خیر تنها باانجام آزمایشات مشخص میگردد. شما درطول این روش و پس ازآن طبق نظر پزشک نیازمند انجام برخی آزمایشات برای بررسی روند بهبودیتان هستید.
بهترین رژیم غذایی در زمان شیمی درمانی
درطول درمان سرطان با شیمی درمانی بدن ضعیف تر شده و ممکن است فرد اشتها خود راازدست بدهد مهمترین کار دراین زمان استفاده ازمواد غذایی مناسب برای افزایش انرژی بدن است.
برخی ازاین مواد غذایی عبارتند از:
1) مصرف پروتئین
بدن ما برای رشد و بهبود سلامت بدن و قوی نگه داشتن سیستم ایمنی بدن به‌مصرف پروتئین نیاز دارد. درزمانی که‌بدن شما مقدار کافی پروتئین دریافت نکند ممکن است ازعضلات برای تامین سوخت مورد نیاز بدن استفاده نماید که‌باعث کاهش قدرت بدن درمبارزه بابیماری میشود بیماران عزیز سرطانی بیش ازهر فرد دیگری به‌مصرف پروتیئن نیازمندند پس ازانجام هر نوع درمان اعم‌از جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی بیماران برای بهبود و جلوگیری ازابتلابه عفونت به مصرف پروتئین نیازمندند.
بهترین منابع برای دریافت پروتئین عبارتند از:
2) مصرف چربی های مفید
چربی ها یکی ازنقشهای اصلی دررژیم راایفا میکنند. چربی ها و روغن ها ازاسیدهای چرب تشکیل شده و یکی ازمنابع اصلی سوخت و ساز و انرژی برای بدن هستند. بدن باشکستن چربی باعث ذخیره انرژی دربدن میشود و ویتامین های مورد نیاز رادرطول بدن به‌حرکت درمیاورد.
همه ی چربی ها برای بدن مضر نمیباشند و برخی ازآنها برای بدن بسیار مفید بوده که‌به‌دو دسته چربی تقسیم میشوند و عمدتا در روغن سبزیجات مانند گل آفتابگردان، کانولا و روغن مغزها یافت میشوند.
برخی دیگر ازمنایع روغنهای مفید برای بدن عبارتند از:
حتما تغذیه درزمان شیمی درمانی راباید جدی بگیرید تا بدنتان دچار عوارض نشود.
3)مصرف کربوهیدرات در زمان شیمی درمانی
کربوهیدارت ها یکی ازمنابع اصلی تامین انرژی درطول شیمی درمانی هستند و انرژی لازم بدن برای انجام فعالیتهای روزانه ارگانهای بدن راتامین میکنند.
بهترین منابع کربوهیدارت عبارتند از:
و بعنوان مکمل استفاده از:
حتما درطول دوران شیمی درمانی آب و مایعات فراوان رامصرف نمایید تا آب ازدست رفته بدن راجبران نماید.
انجام شیمی درمانی در طول بارداری
شیمی درمانی یکی ازشایعترین روشهای درمان درطول بارداری است که‌علاوه بر تاثیرات آن روی سلولهای سرطانی ممکن است برخی ازسلولهای سالم نیز آسیب ببینند. طبیعی است که‌در طول درمان نگرانی دررابطه باتاثیرات آن روی جنین داشته باشید اما ممکن است بیماری به‌حدی باشد که‌درطول بارداری نیاز به‌شروع درمان داشته باشید.
تاثیرات شیمی درمانی بر روی جنین
نتایج مطالعاتی که‌بر روی نوزادانی که مادرانشان پس از 14 هفته اول سن آنان دردوران جنینی شیمی درمانی کرده بودند، به‌طور کلی اطمینان بخش است. بیشتر زنان، درست مانند زنانی که شیمی درمانی نکرده اند، نوزادان سالمی دارند. کودکانی که‌در دوران جنینی مادرانشان این روش معالجه راانجام داده اند پس ازتولد بامشکلی درگیر نبوده و درست مانند کودکان دیگر بوده اند.
چه زمانی شیمی درمانی در زمان بارداری انجام میشود؟
معمولاً بعد ازهفته 14 بارداری میتوانید درمان راشروع کنید. در این مرحله، تحقیقات نشان میدهد که اکثر داروهای شیمی درمانی به‌نوزاد آسیبی نمی‌رسانند. پزشکان ازدادن داروهای خاصی که میتواند برای نوزاد مضر باشد، اجتناب میکنند.
جفت به‌عنوان یک مانع بین شما و نوزاد عمل میکند. برخی ازداروها نمی توانند ازجفت عبور کنند. برخی دیگر فقط درمقادیر بسیار کمی ازآن عبور میکنند. پزشک متخصص و پرستار متخصص شما میتوانند این موضوع رابرای شما توضیح دهند.
روش شیمی درمانی با جنین
شما شیمی درمانی را به‌صورت تزریقی یا قطره ای (انفوزیون) دررگ یا به‌صورت قرص انجام میدهید. این امر برای زنانی که باردار نیستند نیز صدق میکند. پزشک درمانگرتان درباره روند درمان باشما صحبت خواهد کرد.
وقفه شیمی درمانی در حین بارداری
شیمی درمانی معمولاً بعد ازهفته 37 بارداری انجام نمی شود. بین آخرین دوز و تاریخ زایمان مورد انتظار باید فاصله باشد. دراین مدت ازتولد نوزاد درزمانی که سطح سلولهای خون شما هنوز پایین است جلوگیری میکند. پایین بودن سطح سلولهای خونی یک عارضه جانبی موقت است ادامه روند پس ازتولد نوزادتان ادامه خواهد یافت درطول این زمان که شیمی درمانی متوقف شده است پزشکتان همواره روند سرطان رادرشما کنترل خواهد کرد.
اگر نوزاد شما بلافاصله پس ازپایان شیمی درمانی به‌دنیا بیاید، پزشکان میتوانند داروهایی برای حمایت ازسیستم ایمنی بدن به شما بدهند. این به‌شما کمک میکند تا باعفونتها مبارزه کنید.
شیمی درمانی و باروری در آقایان
توانایی آقایان در باروری طبیعی در طول شیمی درمانی ممکن است تحت تاثیر سرطان و درمان سرطان قرار بگیرد. هنگامی که‌سطوح هورمون به‌دلیل وجود سلولهای سرطانی یا در طی این روش درمان تغییر میکند، یا زمانی که‌اندامهای تولید مثل به‌دلیل تهاجم سرطان برداشته شده اند، مشکلات تولید مثل ممکن است رخ دهد.
رادیوتراپی شدید یا شیمی درمانی میتواند سلولهای بنیادی ذاتی تولید اسپرم راازبین ببرد. بسیاری ازمردان پس ازبهبودی ازسرطان، توانایی تولید اسپرم رادوباره به‌دست می‌آورند، اما برخی این کار رانمی‌کنند هورمون درمانیهایی که‌برای درمان پروستات یا سایر سرطان‌ها استفاده میشوند نیز میتوانند تأثیر منفی بر هورمون‌هایی داشته باشند که‌به‌رشد اسپرم کمک میکنند.
شیمی درمانی و باروری در بانوان
سرطان و درمان آن میتواند به‌شدت بر باروری زن تأثیر بگذارد و گاهی او رابه‌یائسگی زودرس سوق دهد. ما درباره عوارض و پیشامدهای قبل و بعداز شیمی درمانی درباروری حتما به بانوان مشاوره خواهیم داد.
اثراتی که‌به‌دلیل سرطان روی باروری شما تجربه میکنید ممکن است شامل کاهش تعداد تخمکهای ذخیره شده درتخمدان‌ها (ذخایر تخمدان شما) باشد. در رحم یا لوله های فالوپ، که‌هر یک میتواند در لقاح و لانه گزینی اختلال ایجاد کند.
روش های پیشگری از ناباروری در آقایان و بانوان
در آقایان مبتلا به سرطان و درحال شیمی درمانی شرایطی وجود دارد که‌میتواند به‌انها در باروری آنها کمک کند. مردانی که‌بلوغ راپشت سر گذاشته اند میتوانند نمونه مایع منی تهیه کنند که‌سپس در نیتروژن مایع منجمد میشود. این اسپرم برای چندین دهه زنده میماند.
برای تهیه نمونه اسپرم نیز لازم نیست بتوانید انزال کنید. تیم ما میتواند گزینه‌هایی مانند استخراج اسپرم ازطریق جراحی یا انزال الکتریکی رابرای شما اجرا کنند.
در بانوانی که‌درحال شیمی درمانی هستند میتوان در ذخیره تخمدان و تأثیری که ممکن است درمان شما بر آن داشته باشد کمک کنند.
علاوه بر تشخیص سرطان خاص شما، مسائل دیگری که‌باید درنظر بگیرید عبارتند ازسن شما، نوع شیمی درمانی ، سابقه باروری و قاعدگی شما، و دوزهای رادیوتراپی و شیمی درمانی که‌دریافت کرده اید.
ما میتوانیم ازشما درفریز کردن تخمک یا فریز کردن جنین حمایت کنیم تا بتوانید پس‌از درمان سرطان باردار شوید، حتی اگر چنین درمان سرطانی شما رادرمعرض نارسایی زودرس تخمدان قرار دهد. تمهیدات ویژه ای برای تسریع درمان شما، صرف نظر ازاینکه در سیکل قاعدگی خود قرار دارید، انجام میشود.
کل حفظ باروری درعرض حدود دو هفته انجام میشود و می تواند قبل ازانجام اولین درمان سرطان به‌پایان برسد.
هزینه شیمی درمانی
شیمی درمانی بعنوان اصلی ترین روش در درمان سرطان ممکن است دربیمارستانهای دولتی و حتی خصوصی انجام شود.
قیمتهای محاسبه شده باتوجه به‌موارد زیر محاسبه میشود که‌عبارتند از:
شیمی درمانی چگونه انجام می شود؟
درمان با کمک شیمی درمانی به چه میزان زمان نیاز دارد ؟
زمان مورد نیاز برای درمان بیماریهای سرطانی درافراد مختلف متفاوت است ، برای دستیابی به بهترین نتایج، بیمارباید دوره ای که توسط انکولوژی یا متخصص سرطان تعیین شود رابطور منظم انجام دهد تا دوره ی درمان تکمیل شده و نتایج مثبت حاصل شود.
آزمایشاتی دراین زمینه ایجاد میشود که‌بعد ازمشخص شدن پیشرفت تودههای سرطانی زمان مورد نیاز برای شیمی درمانی و اینکه چه اتفاقاتی درطول این دوره درمان می افتد نیز مشخص میشود.
یک دوره درمان می تواند ازیک دوز مجزا دریک روز تا چند هفته، بسته به‌نوع و مرحله سرطان باشد.
بیمارانی که‌برای درمان نیاز به‌بیش ازیک دوره درمان دارند، یک دوره استراحت برای بدن ان ها تعیین می شود
همانطور که‌بیان شد، شیمی درمانی روشی است که‌میتواند ازپیشرفت بیماری و تکثیر سلولهای سرطانی پیشگیری نماید. احتمال وجود عوارض جانبی درزمان درمان بیماری سرطان وجود خواهد داشت و افراد باید در این مواقع بتوانند این عوارض جانبی رامتحمل شوند زیرا این نوع عوارض ها موقتی بوده و پس ازاتمام دوره برطرف میشود.
تکنیک بسیار کارآمد، شیمی درمانی درواقع میتواند موجب بهبودی طولانی مدت بیمار و پاکسازی بدن ازسلولهای سرطانی بشود.
شیمی درمانی یکی ازروشهای بسیار کار آمد برای درمان سرطان و ازبین بردن آن است و به‌داروهایی اطلاق میشود که‌ازتقسیم شدن سلولهای سرطانی و رشد آنها جلوگیری میکند. درطی معالجه سلولهای تقسیم ازبین میروند.
شیمی درمانی ، درمان سرطان ازطریق استفاده از داروهای سرکوب کننده است. به‌عنوان بخشی از روند طبیعی بدن، سلول ها بطور دائم بافرآیند تقسیم و رشد روبه رو میشود، وقتی که سرطان اتفاق می افتد، سلولها بطور غیرمستقیم تولید میشوند.
بیشتر سلول ها بعد ازتولید شدن، شروع به‌جذب فضای فزاینده ای میکنند تا فضای اشغال شده توسط سلولهای مفید رااشغال کنند.
داروهای شیمی درمانی میتوانند درمقابل تکثیر سلولهای سرطانی مقابله کنند. درطی این روند از داروی واحد و یا ترکیبی از داروها استفاده میکنند. زمانی که‌این دارو ها، به‌جریان خون، برای حمله به سلولهای سرطانی منتقل میشوند ،میتوانند درروند تکثیر و رشد این سلول ها اختلال ایجاد کنند و درموارد بسیاری بطور کامل آن ها راازبین ببرند .
مزایای شیمی درمانی
یکی ازروشهای درمان بیماری سرطان شیمی درمانی است. این روش درواقع بدین صورت است که‌با استفاده ازمصرف داروها میتوان جلوی رشد و تکثیر سلولهای سرطانی راگرفت. میزان تاثیر بسته به‌پیشرفت بیماری متفاوت میباشد.
همانطور که‌بیان شد این روش برای ازبین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود این روش دربسیاری ازموارد بعنوان تنها راه درمان سرطان مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین یک روش موثر برای مهار کردن بسیاری از سرطان ها میباشد اما باید توجه داشت که‌این روش ممکن است عوارض جانبی برای بیمار به همراه داشته باشد. دربرخی ازموارد عوارض کم بوده و درمان به خوبی انجام میشود.
همچنین ممکن است که از شیمی درمانی به‌عنوان روش مکمل بعد ازانجام جراحی لازم که اغلب برای برداشتن تودههای سرطانی استفاده کمک گرفته میشود. همچنین به‌عنوان یک داروی موثر برای کوچک کردن تومورها شناخته میشود که‌میتواند درکنار جراحی و پرتودرمانی بهبود سرطان کمک شایانی نماید.
شیمی درمانی علائم و نشانه های سلولهای سرطانی راکاهش میدهد و درنهایت درصورت موثر بودن باعث بهبودی روزافزون بیمار خواهد شد.
آزمایش خون قبل و در طی شیمی درمانی
قبل ازشروع درمان شیمی درمانی و درطی آن ازبیمار آزمایش خون گرفته می شود . آزمایش خون به‌منظور ارزیابی سلامت بیمار انجام می شود .بعنوان مثال، اگر درطی آزمایش خون تشخیص مشکلات کبدی داده شود ، درمان ممکن است بی نتیجه باشد ، مگر اینکه کبد بهبود یابد.
اگر آزمایش خون قبل ازدرمان انجام شود و تعداد کمی ازسلولهای قرمز یا سفید یا پلاکت ها را درخون نشان دهد، ممکن است درمان باتأخیر آغاز شود.
آزمایشهای منظم خون درطول دوره درمان ادامه می یابند تا اطمینان حاصل شود که‌عملکرد خون و کبد تا آنجا که‌ممکن است حفظ می شود و برای اثربخشی درمان موثر هستند .
چقدر شیمی درمانی موفق به درمان بیماری سرطان شده است؟
میتوان گفت شیمی درمانی بهترین درمان برای نابودی سرطان است ،اما قبلاز درمان، ما باید درباره روند درمان و نحوه جلوگیری ازآن و نحوه درمان آن اطلاعات کافی داشته باشیم.
شیمی درمانی یک درمان مناسب و ایده آل برای یک سلول سرطانی است و درطی آن ابتدا سلولهای بدن به‌دو دسته تقسیم میشوند، ما میدانیم که‌بدن ما ازمیلیاردها سلول تشکیل شده است، اما اگر بطور کامل رشد کنیم، بیشتر سلولهای بدن ازهم جدا میشود، درصورت شروع درمان بااستفاده‌از شیمی درمانی این سلول ها بطور کامل تقسیم میشوند .
باوجود سرطان، سلول های بدن تقسیم نمی شود، تنها سلول بدن به 2 قسمت تقسیم می شود. پس‌از 2 بخش شدن سلولهای بدن به 4 قسمت تقسیم می شود و بطور همزمان دوباره تقسیم می شوند و یک توده سلول تولید می کند. این توده سلولی بعداز مدتی به تومور تبدیل می شود، زیرا پس ازتقسیم شدن بسیاری ازسلول ها درآن زمان ، ضعیف می شود، علت اصلی آن هم دراین است که‌این توده تبدیل‌به سرطان شده است و می تواند عوارض و علائم درفرد ظاهر شود .
شیمی درمانی دارای داروهای بسیاری برای متوقف کردن تقسیم سلولهای بدن و جلوگیری ازآسیب سلولهای بدن و توانایی کشتن سلولهای سرطانی است. این روش راه حل شیمیایی است که‌وارد بدن میشود و تا زمانی که‌به سلولهای بدن آسیب وارد نکند، ادامه دارد.
شیمی درمانی چه خطرات و عوارض جانبی می تواند داشته باشد؟
این نکته را باید درنظر داشته باشید که‌استفاده ازهر گونه داروی حتی یک قرص سرماخوردگی ممکن است دارای عوارض و آسیب‌های کلی و یا جزئی برای بیمار باشد.
ازاین رو نسبت به‌عوارض داروهای شیمیایی باید به‌این نکته توجه داشته باشید که‌این روش همراه باتاثیرات و عوارض جانبی موقت و یا طولانی مدت برای فرد خواهد بود. البته اثرات ایجاد شده درافراد مختلف متفاوت بوده و باتوجه نوع سرطان و میزان داروها متغیر خواهد بود. درنهایت ایجاد انگیزه و داشتن امیدبه زندگی درتحمل عوارض ایجاد شده تاثیر فراوانی داشته و بایدبه این نکته توجه داشته باشید که‌بسیاری ازعوارض جانبی شیمی درمانی قابل پیشگیری و یا درمان هستند. بطور مثال افرادی که‌دچار ریزش مو میشوند دربیشتر موارد بارویش مجدد موها همراه خواهند بود، به‌این نکته توجه داشته باشید که‌بسیاری ازعوارض جانبی بعد ازپایان دوره درمان ازبین میرود و فروکش مینماید.
عوارض جانبی به‌دو دسته تقسیم می شوند:
1) عوارض جانبی کوتاه مدت
2) عوارض جانبی بلند مدت
عوارض جانبی کوتاه مدت
داروهای ضد درد ، تغییر عادات غذایی و فعالیت بدنی کمتر و برخی ازانواع سرطان موجب میشود که‌تحرک دستگاه گوارش کمتر شده و یبوست ایجاد شود.دراین صورت غذاهای پر فیبر مصرف کنید .درطول روز مایعات بیشتری بنوشید و سعی کنید فعالیت بدنی خود را تا جایی که‌ممکن است افزایش دهید.
در صوورت بروز یبوست چه کار باید بکنیم؟
-به‌محض احساس دفع ، اجابت مزاج داشته باشید
-روزی 10-8 لیوان مایعات بنوشید .مگر اینکه پزشک محدودیت مایعات تعیین کرده باشد.مایعات داغ تحرک روده ها را افزایش میدهد.
-درصورت یبوست شدید میتوانیداز ملین های بدون نیازبه نسخه مثل فیبر پسلیوم استفاده کنید.
-توجه داشته باشید که‌مصرف داروهای مسهل باید بادستور پزشک باشد.
-اگر سه روز یا بیشتر اجابت مزاج نداشتید حتما باتیم پزشکان خود مشورت کنید.
-ازغذاهای پر فیبر مثل نان و غلات سبوس دار ، میوه ها و سبزیجات پخته و خام و حبوبات استفاده کنید .
-دروعده صبحانه یک نوشیدنی داغ و مواد خوراکی سبوس دار مثل نان سبوس دار و میوه مصرف کنید .
اسهال در بیماران سرطانی
رادیوتراپی ناحیه شکم و لگن ، بعضی از داروهای شیمی درمانی یا درمان های بیولوژیک ممکن است باعث ایجاد اسهال شوند چرا که‌علاوه بر سلولهای بدخیم، به‌سلولهای سالم سطح روده بزرگ و روده باریک نیز آسیب میرسانند.اجابت مزاج بیشتر از 3 بار دریک روز با مدفوع شل و آبکی اسهال نامیده میشود.غذا و مایعات چنان به‌سرعت ازروده ها خارج میشوند که‌مواد مغذی ، ویتامین ها ، مواد معدنی و آب فرصت جذب شدن پیدا نمی کنند .اگر اسهال کنترل نشود موجب ازدست رفتن مایعات و بعضی از مواد ضروری مثل سدیم و پتاسیم ، کاهش وزن ، کاهش اشتها و ضعف میشود.
درهنگام اسهال ازغذاهای پر فیبر مثل مغز دانه ها ، نان سبوس دار و سایر غلات فیبردار ، حبوبات ، خشکبار و میوه ها و سبزی های خام پرهیز کنید.همچنین غذاهای پرچرب مثل غذاهای سرخ شده میتواند اسهال را بدتر کند.پس‌از جراحی معده یا روده ها ، بعضی بیماران ممکن است به‌غذاهای شیرین و پرکربوهیدرات حساس باشند.همچنین ازخوردن غذاهای نفاخ و نوشیدنی های گازدار بپرهیزید. درطول روزبه اندازه کافی مایعات بنوشید و پس ازتوقف اسهال ، مصرف غذاهای فیبردار رابه تدریج آغاز کنید.
در صورت بروز اسهال چه کار باید بکنیم؟
-روزانه مقدار زیادی مایعات صاف و غیر گازدار بنوشید نه خیلی داغ نه خیلی سرد.
-درطول روز وعده ها و میان وعده های کوچک و متعدد مصرف کنید.
-ازغذاهای چرب ، سرخ شده ، تند یا خیلی شیرین پرهیز کنید.
-درهنگام اسهال مصرف شیر را کاهش داده وبه جای آن ماست و دوغ را جایگزین کنید.
-ازمصرف غذاها و نوشیدنی های نفاخ خودداری کنید.
-اگر تمایل‌به مصرف نوشابه دارید آن را درلیوان بریزید و ده دقیقه صبر کنید تا گاز آن خارج شود سپس مصرف کنید.
-ازمصرف آدامس و آب نبات بدون قند که‌حاوی قند های الکلی هستند خودداری کنید.
-درصورت ادامه اسهال وجود خون و یا بوو رنگ غیر عادی مدفوع باپزشک خود مشورت کنید.
از دست دادن مو:
داروهای شیمی درمانی بدلیل خاصیتی که‌دارند سبب ریزش مو فرد میشوند ،بعد ازگذشت 2 تا 3 هفته از درمان شیمی فرد دچار ریزش مو درناحیه ابروها، مژه و موی سر خود میشود، نگران نباشید ریزش مو بعداز درمان شیمی درمانی به‌صورت موقتی است و فرد میتواند بعد ازاتمام دوره شاهد رویش موهای خود باشد.
عوارض جانبی بلند مدت
داروهایاین روش همچنین میتوانند عوارض جانبی ایجاد کنند که‌تا ماه ها یا سال ها پس‌از درمان مشهود نیست.
عوارض جانبی طولانی مدت بسته به داروی شیمی درمانی متفاوت است اما میتواند شامل موارد زیر باشد :
آزمایشات لازم برای آمادگی بدنی قبل از شیمی درمانی
اگر مشکلی وجود داشته باشد، پزشک ممکن است درمان را به‌تأخیر بیندازد یا یک دارو بادوز متفاوت و بی خطر انتخاب کند.
مراجعه به دندانپزشک قبل از شیمی درمانی
دندانهای باید ازنظر عفونت بررسی شود. درمان عفونتهای دندان میتواند خطرات و عوارض ناشی از درمان را کاهش دهد، زیرا برخی از شیمی درمانی ها ممکن است توانایی بدن را برای مبارزه باعفونت ها کاهش دهد.
میزان اثرگذاری شیمی درمانی چقدر است؟
میزان اثرگذاری شیمی درمانی باتوجه‌به برخی ازعوامل متفاوت میباشد. عواملی همچون سن، موقعیت جغرافیایی، سلامت عمومی بیمار، سن و … عواملی هستند که‌بر روی اثر گذاری شیمی درمانی تاثیر میگذارد. گاهی اوقات برای سرعت بهبودی ازرادیوتراپی و جراحی همراه میباشد تا بتوانیم به‌نتایج بهتری دست یابیم.
شیمی درمانی چه تاثیرهایی دارد؟
شیمی درمانی همراه باعوارض جانبی است و میتواند بر روی سلولهای سالم بدن تاثیر بگذارد. درصورتی که‌درابتدای بیماری شیمی درمانی تجویز میشود، سبب میشود تا سرعت بیماری بهبود یابد و باعوارض جانبی کمتری همراه باشد.
کلام آخر
مدت زمان دوره درمان سرطان با شیمی درمانی باتوجه به‌تشخیص آنکولوژیست و متخصص سرطان مشخص میگردد و همراه باعوارض جانبی است، قبل ازآنکه شروع به درمان نمایید بهتر است آشنایی باعوارض آن داشته باشید تا درصورت ابتلا به‌آن روحیه خود را ازدست ندهید.
