چکاپ مردان چیست؟
چکاپ پزشکی ویژه اقایان با هدف تشخیص مشکلات اولیه در افرادی که هیچ نشانه‌ای از بیماری ندارند، انجام می‌شود.
بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی عروقی، دیابت و برخی از سرطان‌ها در مراحل اولیه نشانه‌ای نداشته و با چکاپ سالانه مردان مشخص می‌شوند.
اگر به هر دلیلی خطر ابتلا به یک بیماری در شما زیاد باشد، انجام چکاپ سالانه و معاینات منظم ضرورت بیشتری پیدا می‌کند.
چکاپ مردان جز موارد مهمی است که متاسفانه بسیاری از آقایان آن را جدی نمی‌گیرند. اما لازم است این آزمایش‌ها به طور منظم تکرار شوند.
چکاپ پزشکی آقایان
چکاپ کامل مردان شامل چیست؟
چکاپ کامل مردان شامل موارد زیادی می‌شود. برخی از این آزمایش‌ها در خانه انجام شده و خودآزمایی محسوب می‌شود و برخی دیگر شامل معاینات فیزیکی است.
۱. آزمایش پروستات
یکی از موارد چکاپ مردان انجام غربالگری پروستات است. البته غربالگری سرطان پروستات برای عموم مردم توصیه نمی‌شود.
در سنین ۵۰ تا ۷۰ سال آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) می‌تواند گزینه خوبی باشد.این آزمایش برای بررسی سلامت عمومی و بررسی هرگونه علائم انجام می‌شود.
درصورتی‌که سابقه خانوادگی ابتلا به هر نوع سرطان از جمله سرطان پروستات را دارید، ممکن است بعد از ۴۰ سالگی به چکاپ سالانه PSA و DRE نیاز داشته باشید.
اگر خطر ابتلا به سرطان پروستات برای شما بالا باشد، احتمالا پزشک از سنین پایین تر از ۵۰ سال غربالگری را به شما پیشنهاد دهد.
۲. آزمایش سرطان بیضه
به گفته مؤسسه ملی سرطان، سرطان بیضه شایع‌ترین سرطان در بین مردان ۲۰ تا ۳۵ سال است. این بیماری هرساله حدود ۸۲۹۰ نفر را در این گروه سنی مبتلا می‌کند.
اما کمتر از ۴۰۰ نفر از مردان بر اثر این بیماری می‌میرند. انجمن سرطان آمریکا، سرطان بیضه را یکی از قابل‌درمان‌ترین انواع سرطان می‌داند. شانس زنده ماندن در ۵ سال اول این بیماری ۹۵% است.
هرچه زودتر این مورد تشخیص داده شود، درمان آن راحت‌تر خواهد بود.
یکی از بهترین راه‌های چکاپ مردان خودآزمایی بیضه‌ها است.
با خودآزمایی می‌توان سرطان را در مراحل اولیه تشخیص داد و درمان به‌موقع را شروع کرد. بهترین زمان برای معاینه بیضه بعد از دوش گرفتن است. در این زمان کیسه بیضه آرام است.
روش معاینه بیضه ها: بیضه‌های خود را از نظر وجود توده یا تغییر در اندازه بررسی کنید. درصورتی‌که مورد مشکوکی مشاهده کردید، به پزشک متخصص اورولوژی اطلاع دهید. بهتر است، این خودآزمایی ماهی یکبار انجام شود.
۳. آزمایش سرطان روده
حدود ۹۰% سرطان‌های روده با تشخیص زودهنگام قابل‌درمان هستند. در مردان ۵۰ تا ۷۴ سال که هیچ علائمی از سرطان ندارند، غربالگری سرطان روده به تشخیص زودهنگام کمک می‌کند.
تشخیص سرطان روده
انجام این آزمایش هر دو سال یکبار کافی است. آزمایش مورد استفاده در تشخیص سرطان روده، آزمایش خون مخفی مدفوع نامیده می‌شود.
برای بررسی نمونه مدفوع از مواد شیمیایی استفاده شده تا نشانه سرطان روده مشخص شود.
افرادی که سابقه خانوادگی سرطان روده دارند، بهتر است از ۴۰ سالگی این آزمایش را شروع کنند.
اگر در معرض خطر ابتلا به این سرطان قرار داشته باشید، احتمالاً متخصص کولونوسکوپی را پیشنهاد دهد.
انجام این آزمایش هر ۵ سال یکبار لازم است. در این آزمایش پزشک یک لوله باریک به نام کولونوسکوپ را وارد مقعد می‌کند. سر لوله دارای دوربین کوچکی است. با واردشدن کولونوسکوپ در روده، تصویر روی مانیتور نمایش داده می‌شود.
پزشک راست‌روده و روده بزرگ را برای پیداکردن هر نوع ناهنجاری بررسی می‌کند.
آزمایش سرطان روده بزرگ (کولونوسکوپی)
یکی از مشکلات شایع در سنین بالای ۵۰ سال، ابتلا به سرطان روده بزرگ است. به همین دلیل به افراد (خانم‌ها و آقایان) بالای ۵۰سال و افراد جوان‌تری که خطر بروز این بیماری در خانواده آنها بالا است، توصیه می شود که حتما تست کولونوسکوپی را انجام دهند.
۴. آزمایش سرطان پوست
ماهی یکبار تمامی قسمت‌های بدن خود را بررسی کنید. به دنبال خال‌های جدید یا تغییر در خال‌های قدیمی باشید.
یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان مردان و زنان سرطان پوست است. بر اساس اعلام انجمن سرطان آمریکا سالانه حدود ۲.۲ میلیون نفر مبتلا به سرطان سلول‌های پایه BCC یا سنگ‌فرشیSCC و ۷۰۰۰۰ نفر دیگر مبتلا به ملانوم تشخیص داده می‌شوند.
مردان دوبرابر زنان به سرطان سلول‌های پایه و سه برابر بیشتر به سرطان سلول‌های سنگ‌فرشی مبتلا می‌شوند.
طبق داده‌های آکادمی پوست آمریکا مردان کمتر خودآزمایی ماهانه انجام می‌دهند. همچنین کمتر به متخصص پوست مراجعه می‌کنند.
تشخیص سرطان پوست
برای انجام چکاپ ماهانه مردان باید به دنبال خال‌هایی باشند که اندازه، شکل، ضخامت یا رنگ آنها تغییر کرده است.
در صورت مشاهده هرگونه برآمدگی، خونریزی، خارش، سوزش یا پوسته‌پوسته شدن حتماً به متخصص پوست مراجعه کنید.
برای انجام معاینه باید برهنه شوید و به‌خوبی همه قسمت‌ها را نگاه کنید. مهم‌ترین قسمت‌ها پوست سر و کف پا است.
می‌توانید برای معاینه پشت بدن از شخصی دیگر کمک بگیرید. این ناحیه بیشتر مربوط به سرطان ملانوم است. تحقیقات بنیادی سرطان پوست نشان می‌دهد، بسیاری از علائم این سرطان در قسمت‌های در معرض آفتاب دیده می‌شوند.
در آقایان به دلیل مدل موهای کوتاه و محافظت ضعیف در برابر آفتاب، گوش‌ها بسیار آسیب‌پذیر است. به همین دلیل معاینه این ناحیه اهمیت زیادی دارد.
۵. آزمایش سرطان سینه
شاید برخی افراد تصور کنند که سرطان سینه تنها برای خانم‌ها ایجاد می‌شود. اما این بیماران در آقایان نیز به میزان بسیار کمی وجود دارد.
سالانه حدود ۲۱۴۰ مورد ابتلا به سرطان پستان در آقایان ثبت شده و این میزان در خانم‌ها ۲۳۰۴۸۰ مورد است. برای تشخیص سرطان سینه در آقایان از ماموگرافی استفاده نمی‌شود.
بهترین کار خودآزمایی بعد از سن ۶۰ سالگی است. بهترین زمان برای خودآزمایی سینه بعد از دوش گرفتن است. به دنبال تغییر در اندازه سینه خود باشید. برای پیداکردن توده سینه‌ها را لمس کنید.
روش معاینه سینه ها: هر دو نوک سینه را فشار دهید تا علائم مربوط به ترشح را مشاهده کنید. انجام این چکاپ برای مردان تقریباً ماهی یکبار لازم است.
۶. بررسی چربی شکم
اندازه‌گیری چربی دور شکم یکی از مهم‌ترین خودآزمایی‌ها در چکاپ مردان است. چربی شکم بیش از سایر چربی‌ها، هورمون‌هایی تولید می‌کند که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را در مردان افزایش می‌دهد.
برای انجام این خودآزمایی باید با متر دور شکم را اندازه بگیرید. متر باید در سطح ناف قرار بگیرد. اگر اندازه دور شکم شما بیش از ۹۴ سانتی‌متر باشد، در معرض مشکلات بالقوه قرار دارید.
۷. بررسی تراکم استخوان در مردان
پوکی‌استخوان زمانی ایجاد می‌شود که استخوان‌ها مواد معدنی مانند کلسیم را سریع‌تر از زمانی که بدن بتواند جایگزین کند، از دست می‌دهد.
این مشکل باعث می‌شود، تراکم استخوان کاهش پیدا کند. در این صورت استخوان استحکام خود را ازدست‌داده و راحت‌تر می‌شکند. پوکی استخوان در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.
اما افزایش سن در ایجاد این عارضه بسیار مؤثر است؛ بنابراین پس از ۶۰ سالگی انجام آزمایش تراکم استخوانی برای افراد لازم است.
بررسی تراکم استخوان
این نوع چکاپ بیشتر برای افراد با مشکلات زیر توصیه می‌شود:
- پوکی‌استخوان که قبلاً تشخیص‌داده‌شده است
- سابقه طولانی استفاده از داروهای کورتیکواستروئید
- تغذیه نامناسب
- مقدار کم کلسیم در رژیم غذایی
- سطح پایین ویتامین D
- مصرف زیاد الکل
- مصرف کافئین بیش از سه فنجان قهوه یا معادل آن در روز
- عدم فعالیت بدنی
- بیماری مزمن کلیه یا کبد
- بیماری تیروئید یا غده تیروئید پرکار
- درد مزمن استخوان به‌ویژه درد ستون فقرات
- سابقه شکستگی در استخوان
8. بررسی سلامت دندان و لثه
برای بررسی سلامت دندان‌ها و لثه‌ی خود باید هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کرده و از سلامت دندان‌های خود مطمئن شوید.
9. بررسی سلامت چشم
یکی از راه‌های بررسی سلامت چشم تست آب سیاه چشم است. تست آب سیاه چشم یکی از تست هایی است که برای پیشگیری از کوری و مشکلات چشمی توصیه می شود.
10- کنترل فشارخون و تعداد ضربان قلب
برای بررسی سلامت قلب باید نبض در زمان استراحت بررسی شود. دو انگشت خود را روی ناحیه مچ دست قرار دهید و نبض خود را برای ۱۰ ثانیه بشمارید و در عدد ۶ ضرب کنید. نبض طبیعی برای یک مرد باید بین ۶۰ تا ۱۰۰ باشد.
اقدامات دیگری مانند بررسی فشارخون با فشارسنج در خانه وجود دارد که امکان بررسی مشکلات قلبی را فراهم می‌کنند.
کنترل فشارخون
سایر چکاپ‌های لازم برای مردان
علاوه بر موارد ذکر شده برخی آزمایش‌ها وجود دارد که برای تمامی خانم‌ها و آقایان لازم است.
انجام چکاپ کامل برای آقایان ضروری بوده و باید سالانه این موارد را انجام داد.
آزمایشات لازم برای چکاپ مردان:
- شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)
- آزمایش قند خون
- آزمایش ادرار
- آزمایش چربی خون
- آزمایش تیروئید
- آزمایش مدفوع
- آزمایش روماتیسم
- آزمایش ایدز
- تست هپاتیت
- آزمایش بررسی عملکرد کبد (LFT)
- آزمایش بررسی عملکرد کلیه
- تست آنتی‌بادی (AB)
- تست آلرژی
- آزمایش ژنتیک
- آزمایش سرطان خون
- آزمایش کشت خون
- آزمایش کشت زخم
- بیوپسی از مغز استخوان
چکاپ سالانه مردان
آقایان باید سالانه برای بررسی سلامت بدن خود به پزشک مراجعه کرده و چکاپ‌های لازم را انجام دهند. برخی آزمایش‌ها مانند آزمایش سرطان روده با آزمایش پروستات معمولاً ۲ تا ۵ سال یکبار انجام می‌شوند.
اما آزمایش‌هایی مانند دیابت، کلسترول، فشارخون و شاخص توده بدنی باید هر ساله انجام شود.
چکاپ سالانه مردان
چکاپ ماهانه مردان
چکاپ‌های ماهانه آقایان شامل برخی خودآزمایی‌ها می‌شود. مواردی مانند بررسی سرطان پوست، سرطان بیضه، سرطان سینه و چربی دور شکم جز خودآزمایی‌های مهم بوده که باید مردان هر ماه آنها را انجام دهند.
موارد دیگری نیز برای معاینه در خانه وجود دارد. مانند بررسی ضربان قلب. برای بررسی سلامت قلب باید نبض در زمان استراحت بررسی شود.
سعی کنید انواع چکاپ ماهانه مردان را در لیست کارهای خود قرار دهید. در صورت بروز هرگونه مشکل حتماً به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش‌های تخصصی برای شما انجام شود.