آزمایش‌‌های چکاپ تشخیص ناباروری در زنان
پزشک در صورت وجود مشکل ناباروری برای تشخیص دلیل و انتخاب روش درمانی مناسب نیاز به انجام معاینات و آزمایش‌هایی دارد. بررسی نتایج آزمایش‌ها می‌تواند به پزشک در انتخاب بهترین روش درمان ناباروری شما کمک کند.
ناباروری چیست؟
در پزشکی هرگاه زوجین در سن باروری (و سن خانم کمتر از 35 سال باشد) ۱۲ ماه پس از ازدواج علی‌رغم انجام فعالیت جنسی طبیعی، مکرر و بدون استفاده از روش‌های پیشگیری، بچه‌دار نشوند یکی از زوجین دچار ناباروری است و ارزیابی اولیه برای قدرت باروری در زوج آغاز می شود.
در سنین بین 35 تا 40 سال خانم این زمان به 6 ماه تقلیل می یابد.
ناباروری چیست؟
در افراد ذیل ارزیابی برای ناباروری بلافاصله در زمانی کمتر از 6 ماه آغاز می شود:
1- زنان 40 سال و یا بالاتر
2- وجود یک علت کلینیکی شناخته شده ایجاد کننده ناباروری و یا وجود یک سابقه از یک فاکتور زمینه ساز ناباروری نظیر:
- - اختلالات قاعدگی (اولیگومنوره/آمنوره)
- - آندومتریوز در مرحله پیشرفته (advanced endometriosis)
- - وجود یک سابقه از یک عفونت شدید لگنی
- - سابقه خانوادگی از یائسگی زودرس
- - سابقه جراحی تخمدان و یا جراحی وسیع در ناحیه لگن
- - وجود علامت از نارسایی تخمدان (premature ovarian failure)
- - سابقه سقط مکرر
- - نارسایی آناتومیک در سیستم تناسلی
- - زنان با سابقه شیمی درمانی و یا پرتودرمانی
- - زنان با اختلالات شناخته شده در ناحیه رحم و یا لوله های رحمی
- - زنان سیگاری
- - سابقه ای از جراحی بیضه، اوریون بزرگسالی، ناتوانی جنسی و یا اختلال در عملکرد جنسی، شیمی درمانی و یا رادیوتراپی در شوهر.
ناباروری در انسان می‌تواند منشأ پدری مانند واریکوسل و آزواسپرمی داشته باشد یا منشأ مادری مانند سندرم ترنر، آژنزی تخمدان، سندرم آشرمن (وضعیتی است که با چسبندگی یا فیبروز آندومتر رحم مشخص می‌شود که اغلب بدنبال چندین بار کورتاژ رحم و یا سقط ایجاد می‌شود).
باید توجه داشت که ناباروری به معنی عدم تولید گامت نیست بلکه عدم توان تولد نوزاد زنده را گویند مثلاً در مردان بیماری که پس از انجام وازکتومی توانایی بالقوه برای تولید اسپرم دارد، ولی در عمل نمی‌تواند بچه دار شود.
مشابه این حالت در زنان نداشتن مادرزادی رحم و نیز پس از انجام عمل قطع لوله‌های فالوپ است.
علت 35% ناباروری ها مردانه و 35% زنانه و 30% با علت نامشخص می باشد.
تحقیقات انجام شده در ایران نشان می‌دهد که در واقع از هر ۶ زوج که تصمیم به بچه دار شدن می‌گیرند یک زوج صاحب فرزند نمی‌شود.
آمارها از وجود بیش از سه میلیون زوج نابارور در ایران خبر می‌دهند.
با افزایش سن زنان از سن ایده آل یعنی 22 سالگی احتمال باروری کاهش پیدا می کند.
از آنجایی که بسیاری از افراد در کشور ما در حدود 25 تا 30 سال ازدواج می کنند و بعد از آن اقدام به باروری می نمایند، پس درصد ناباروری در حدود 20 درصد قابل بر آورد است.
علل ناباروری در زنان چیست؟
لیست طولانی از این علل وجود دارد که به صورت خلاصه شامل موارد زیر است:
- اختلالات تخمک‌گذاری (سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، فعالیت‌های ورزشی شدید، دیابت، کاهش وزن شدید، چاقی، استرس‌های روحی)
- انسداد لوله‌های رحمی به علت انجام اعمال جراحی بر روی لگن و لوله‌ها، بیماری‌های التهابی لگن و آندومتریوز
- ناهنجاری‌های مادرزادی شامل اختلالات سیستم تناسلی
- سن بالای 35 سال (کاهش تعداد فولیکول‌های تخمدان، کاهش کیفیت تخمک‌ها، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌ها در سنین بالاتر، افزایش احتمال سقط)
- اختلالات هیپوتالاموس، غده هیپوفیز، آدرنال و تیروئید
- یائسگی زودرس
در میان این عوامل مشکلات تخمک‌گذاری شایع‌ترین عامل بروز ناباروری در زنان شناخته شده است.
علل ناباروری زنان
چه زمانی برای ناباروری باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر خانمی سعی در باردار شدن دارد و تاکنون برای بارداری موفق نشده است، به‌احتمال زیاد از خود می‌پرسد چه زمانی باید به پزشک مراجعه کند؟ قدرت باروری زنان بعد از 30 سالگی کاهش می‌یابد. خانم‌های زیر 35 سال، پس از یک سال تلاش برای باردار شدن باید به پزشک مراجعه کنند درحالیکه زنان بالاتر از 35 سال، پس از 6 ماه تلاش باید به پزشک مراجعه کنند.
پزشک ابتدا سوابق پزشکی را بررسی می‌کند. او در مورد وضعیت فعلی سلامتی، سابقه جنسی و هر نوع بیماری یا شرایطی که می‌تواند در ناباروری تاثیر بگذارد از فرد سوال می‌کند.
سپس، او یک معاینه از ناحیه لگن برای بررسی ناهنجاری‌هایی مانند فیبروم یا بیماری‌هایی مانند آندومتریوز یا بیماری التهابی لگن انجام می‌دهد. از سوی دیگر، پزشک بررسی می‌کند که فرد هرماه تخمک‌گذاری می‌کند یا خیر. این بررسی را می‌توان با یک کیت آزمایش تخمک‌گذاری در خانه یا از طریق آزمایش خون در مطب پزشک انجام داد. همچنین ممکن است از سونوگرافی برای بررسی تخمدان و رحم استفاده شود.
آزمایش های تشخیص ناباروری
سایر آزمایشات نازایی رایج در زنان عبارت است از:
رحم لوله‌نگاری یا هیستروسالپینگوگرافی (hysterosalpingography): نوعی اشعه ایکس که برای ارزیابی لوله‌های رحمی و رحم استفاده می‌شود.
لاپاراسکوپی (laparoscopy): در آن از یک دوربین برای بررسی اندام‌های داخلی استفاده می‌شود.
آزمایش ذخیره تخمدان: در این آزمایش، ترکیبی از آزمایشات هورمون برای تعیین توانایی بارداری در یک زن استفاده می‌شود. آزمایشات مربوطه شامل تست هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) است.
اینهیبین b، هم با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود، اینهیبین برای تعیین ذخایر تخمدانی سنجیده می‌شود.
در آزمایش ناباروری زنان موارد زیر بررسی می‌شود:
- هورمون پرولاکتین (PrL) و پروژسترون
- هورمون LH و FSH
- آنتی مولرین هورمون (AMH) و استروژن
| درخواست آزمایش ناباروری |