چه عواملی خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهند؟
- سن 45 سال یا بیشتر
- اضافه وزن
- عدم ورزش کافی
- فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا یا سطح کلسترول خوب (HDL) پایین
- سابقه دیابت بارداری یا به دنیا آوردن نوزادی که بیش از 9 پوند وزن داشته است
- مقاومت به انسولین
- سابقه سکته مغزی یا فشار خون
- تبار آسیایی، آفریقایی، اسپانیایی، جزیره اقیانوس آرام یا بومی آمریکا
- سابقه خانوادگی دیابت
بررسی سطح قند خون می تواند در خانه یا مطب پزشک انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آزمایش قند خون یا اینکه برای چه کسانی انجام می‌شود و نتایج به دست آمده چه معنی دارد، در این مطلب همراه ما باشید.
آزمایش قند خون چه کاری انجام می دهد؟
ممکن است پزشک شما آزمایش قند خون را برای بررسی اینکه آیا مبتلا به دیابت یا پیش دیابت هستید، تجویز کند. این آزمایش میزان گلوکز در خون شما را اندازه گیری می کند.
بدن شما کربوهیدرات‌های موجود در مواد غذایی مانند غلات و میوه ها را می گیرد و آنها را به گلوکز تبدیل می کند. گلوکز، نوعی قند است که یکی از منابع اصلی انرژی بدن به شمار می‌رود.
برای افراد دیابتی، تست خانگی به کنترل سطح قند خون کمک می کند. انجام این آزمایش می تواند بررسی کند که آیا شما نیاز به تنظیم رژیم غذایی، ورزش یا داروهای دیابتی دارید یا خیر.
کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) در صورت عدم درمان می تواند منجر به تشنج یا کما شود. قند خون بالا (هایپرگلیسمی) می تواند منجر به کتواسیدوز شود، که یک وضعیت نگران کننده و تهدید کننده زندگی اغلب در افرادی است که دیابت نوع 1 دارند.
کتواسیدوز زمانی اتفاق می افتد که بدن شما فقط از چربی به عنوان سوخت استفاده کند. افزایش قند خون در طی یک دوره طولانی می تواند خطر ابتلا به نوروپاتی (آسیب عصبی)، همراه با بیماری های قلبی، کلیوی و چشمی را افزایش دهد.
خطرات و عوارض مربوط به این آزمایش
تست قند خون بسیار کم خطر است و عوارض جانبی خاصی ندارد. تنها ممکن است در محل سوزن احساس درد، تورم و کبودی کنید. به خصوص اگر نمونه گیری خون از ورید انجام شده باشد. این درد ظرف یک روز برطرف خواهد شد.
انواع آزمایش قند خون
تست قند خون به دو روش انجام می‌شود. افرادی که دیابت خود را کنترل یا مدیریت می کنند برای انجام روزانه این تست، انگشت خود را با استفاده از یک گلوکومتر سوزن می‌زنند. روش دیگر نیز خون گیری است.
به طور کلی برای غربالگری دیابت از نمونه خون استفاده می شود. پزشک برای آزمایش قند خون، توصیه به انجام آزمایش به صورت ناشتا (FBS) می‌کند. این آزمایش میزان قند خون یا هموگلوبین گلیکوزیله بدن را اندازه گیری می کند که به آن آزمایش هموگلوبین A1C نیز گفته می شود.
نتایج این آزمایش میزان قند خون شما را در طی 90 روز گذشته منعکس می کند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان می دهد که آیا شما دچار دیابت یا پیش دیابت هستید و یا اینکه می توانید کنترل بیماری دیابت را رصد کنید.
در صورتی که نیاز به راهنمایی دکتر دارید، می توانید از مشاوره آنلاین فوق تخصص غدد که در سایت معتبر درمانکده در اختیار شما عزیزان قرار داده شده استفاده کنید.
آزمایش دیابت
چه زمانی این آزمایش انجام می‌شود؟
اینکه چه زمانی و هر چند وقت یک بار باید تست قند خون انجام دهید، به نوع دیابت و روش درمانی شما بستگی دارد.
۱) دیابت نوع 1
بر اساس گفته انجمن دیابت آمریکا (ADA)، اگر دیابت نوع 1 را به کمک چندین دوز انسولین یا پمپ انسولین کنترل می کنید، باید قند خون خود را قبل از این موارد کنترل کنید:
- خوردن یک وعده غذایی یا میان وعده
- ورزش کردن
- خوابیدن
- فعالیت های مهم مانند رانندگی یا نگهداری از کودکان
۲) قند خون بالا
اگر مبتلا به دیابت هستید و احساس تشنگی زیادی دارید و مدام احساس دفع ادرار دارید، سطح قند خون شما باید مورد بررسی قرار گیرد. این علائم می تواند علائم قند خون بالا باشد و ممکن است برنامه درمانی شما نیاز به اصلاح داشته باشد.
اگر دیابت شما به خوبی کنترل شده است اما هنوز علائمی را بروز می‌دهید، ممکن است به این معنی باشد که بیمار هستید یا تحت استرس زیاد قرار دارید.
ورزش و مدیریت مصرف کربوهیدرات به کاهش سطح قند خون کمک می‌کند. اگر این تغییرات موثر واقع نشد، ممکن است لازم باشد با دکتر خود مشورت کنید تا تصمیم بگیرید که چگونه سطح قند خون خود را در محدوده مورد نظر کنترل کنید.
۳) قند خون پایین
- در صورت بروز هر یک از علائم زیر سطح قند خون خود را بررسی کنید:
- ضعف
- تعریق یا لرز
- عصبانیت یا بی حوصلگی
- احساس سردرگم
- سرگیجه یا حواس پرتی
- گرسنگی و حالت تهوع
- خواب آلودگی
- بی حسی یا خارش در لب ها یا زبان
- ضعف
- عصبانیت، لجبازی، یا غمگین بودن
برخی از علائم مانند هذیان، تشنج یا بیهوشی نیز می تواند علائم افت قند خون یا شوک انسولین باشد. اگر به صورت روزانه تزریق انسولین انجام می٬دهید، از پزشک خود در مورد گلوکاگون، یک داروی تجویزی که در صورت افت شدید قند خون می تواند به شما کمک کند، سوال کنید.
۴) خانم های باردار
برخی از زنان در دوران بارداری به دیابت بارداری مبتلا می شوند. این نوع دیابت زمانی اتفاق می٬افتد که هورمون ها در ساز و کار انسولین در بدن اختلال ایجاد می کنند و باعث تجمع قند در خون می شود.
اگر مبتلا به دیابت بارداری هستید، پزشک شما آزمایش به طور منظم تست قند خون را برایتان تجویز می کند. این آزمایش اطمینان حاصل می‌کند که سطح گلوکز خون در یک حد طبیعی قرار دارد. دیابت بارداری معمولاً پس از زایمان بهبود می‌یابد.
۵) تست بدون برنامه ریزی قبلی
در صورت ابتلا به دیابت نوع 2 و داشتن برنامه درمانی مبتنی بر رژیم و ورزش، ممکن است انجام آزمایش در منزل ضروری نباشد. همچنین در صورت استفاده از داروهایی که با کاهش قند خون همراه نیستند، ممکن است نیازی به آزمایش خانگی نداشته باشید.
تست قند خون چگونه انجام می شود؟
برای نمونه گیری، پرسنل درمانی یک سوزن را در رگ شما فرو می‌کنند و خونگیری انجام می‌دهند. پزشک قبل از آزمایش FBS از شما می خواهد که به مدت 12 ساعت ناشتا باشید. قبل از آزمون A1C نیازی به ناشتا بودن ندارید.
۱) تست های خانگی
با استفاده از گلوکومتر می توان تست قند خون را در خانه انجام داد. مراحل دقیق آزمایش های سنجش قند انگشتی بسته به نوع گلوکزمتر متفاوت است. کیت های خانگی حاوی دستورالعمل های معینی هستند.
روش آنها شامل سوزن زدن انگشت و قرار دادن خون روی یک نوار گلوکزمتر است. نوار معمولاً درون دستگاه قرار می گیرد و نتایج در عرض 10 تا 20 ثانیه بر روی صفحه نمایش نشان داده می شود.
۲) نظارت مداوم بر گلوکز (CGM)
می توانید از دستگاهی برای کنترل مداوم گلوکز (CGM) استفاده کنید. حسگر گلوکز به زیر پوست شما وارد می شود و قند موجود در بافت بدن را به طور مداوم اندازه گیری می٬کند. این دستگاه هر زمان قند خون شما خیلی کم یا خیلی زیاد باشد به شما هشدار می دهد.
قبل از نیاز به تعویض سنسور، می توان چند روز تا یک هفته از آن استفاده کرد. به منظور کالیبره کردن CGM نیز همچنان باید قند خون خود را دو بار در روز بررسی کنید.
دستگاه های CGM برای مشکلات حاد مانند شناسایی سطح پایین قند خون قابل اطمینان نیستند. برای دستیابی به دقیق ترین نتیجه باید از گلوکومتر استفاده کنید.
نتایج آزمایش قند خون به چه معناست؟
بسته به شرایط و زمان آزمایش، سطح قند خون باید در محدوده هدف ذکر شده در زیر باشد:
- زمان افراد بدون دیابت
- افراد دیابتی
- قبل از صبحانه زیر 70-99 میلی گرم در دسی لیتر 80-130 میلی گرم در دسی لیتر
- قبل از ناهار، شام و تنقلات زیر 70-99 میلی گرم در دسی لیتر 80-130 میلی گرم در دسی لیتر
- دو ساعت بعد از خوردن غذا زیر 140 میلی گرم در دسی لیتر زیر 180 میلی گرم در دسی لیتر
پزشک با توجه به عوامل زیر یک محدوده خاص برای میزان قند خون شما تعریف می کند:
- تاریخچه شخصی
- چه مدتی است که مبتلا به دیابت هستید؟
- وجود عوارض مرتبط با دیابت
- سن
- بارداری
- سلامت کلی
پیگیری سطح قند خون یکی از راه های کنترل دیابت است. بهتر است که نتایج خود را در یک ژورنال یا اپلیکیشن وارد کنید. در صورت شرایطی مانند سطوح بسیار بالا یا پایین متمادی، ممکن است نیاز به ایجاد تغییر در روش درمانی شما با هدف حصول نتایج بهتر باشد.
منبع : Health Line